Detox: Το ψέμα που επιμένει

Κάθε τόσο εμφανίζεται ένα νέο ρόφημα ή πρόγραμμα αποτοξίνωσης που υπόσχεται «καθαρό» σώμα και περισσότερη ενέργεια. Αλλά μήπως η αλήθεια είναι πιο απλή – και πιο επιστημονική;

Πιθανόν κι εσύ να έχεις δει διαφημίσεις που υπόσχονται «να καθαρίσεις το συκώτι σου σε 7 μέρες» ή να «διώξεις τις τοξίνες με ένα μπουκάλι». Αυτές οι υποσχέσεις ακούγονται δελεαστικές – ειδικά μετά από μια περίοδο ατασθαλιών. Όμως αξίζει να τις πιστέψεις;

Τι πραγματικά κάνει το σώμα σου

Το ανθρώπινο σώμα διαθέτει εξαιρετικά αποδοτικούς μηχανισμούς αποτοξίνωσης μέσω του ήπατος, των νεφρών, των πνευμόνων και του δέρματος. Σύμφωνα με systematic review (Klein & Kiat, J Hum Nutr Diet, 2015), δεν υπάρχει καμία ισχυρή επιστημονική απόδειξη ότι τα εμπορικά detox προγράμματα «καθαρίζουν» τον οργανισμό.

 Τι λένε οι μελέτες

• Δεν υπάρχουν κλινικά δεδομένα ότι τα detox drinks ή τα «καθαριστικά προγράμματα» βελτιώνουν βιοδείκτες υγείας.

  
  

• Αντίθετα, μπορεί να κρύβουν κινδύνους, όπως απώλεια μυϊκής μάζας, ηλεκτρολυτικές διαταραχές ή ακραία περιοριστική πρόσληψη θερμίδων.

  
  

• Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO, 2023) υπογραμμίζει ότι η υγεία του ήπατος και των νεφρών υποστηρίζεται κυρίως από ισορροπημένη διατροφή, επαρκή ενυδάτωση, αποφυγή υπερβολικού αλκοόλ και σωματική δραστηριότητα.

Η ψυχολογική διάσταση

Γιατί όμως το detox εξακολουθεί να πουλάει;

• Illusion of control: οι άνθρωποι νιώθουν ότι «παίρνουν πίσω τον έλεγχο» μετά από μια περίοδο υπερφαγίας.

  
  

• Placebo effect: όταν πιστεύεις ότι κάτι σε «καθαρίζει», μπορεί να νιώσεις καλύτερα έστω και αν δεν υπάρχει βιολογικό αποτέλεσμα.

  
  

• Instant gratification: προτιμάμε τη γρήγορη λύση, αντί για την αργή συνέπεια.

  
  

Μελέτες ψυχολογίας υγείας δείχνουν ότι τέτοιες πρακτικές ενισχύουν προσωρινά το αίσθημα ανακούφισης αλλά συχνά οδηγούν σε κύκλους ενοχής και νέες υπερβολές (Resnicow & Vaughan, Health Psychol, 2006).

Μύθος vs Αλήθεια

Μύθος: Χρειάζεσαι ένα ρόφημα αποτοξίνωσης για να καθαρίσει το σώμα σου.

Αλήθεια: Το σώμα σου διαθέτει ήδη εξελιγμένους μηχανισμούς αποτοξίνωσης. Αυτό που χρειάζεται είναι υποστήριξη με σωστή διατροφή, νερό, ύπνο και κίνηση.

Συμπέρασμα / Τροφή για σκέψη

Δεν υπάρχει μπουκάλι που να σε κάνει υγιή. Υπάρχει όμως η δύναμη της καθημερινής σου συνέπειας.Η «πραγματική αποτοξίνωση» είναι να κοιμάσαι επαρκώς, να κινείσαι, να τρως με ποικιλία και να δίνεις στο σώμα σου τον χρόνο που χρειάζεται.

Βιβλιογραφία

Klein A, Kiat H. Detox diets for toxin elimination and weight management: a critical review. J Hum Nutr Diet. 2015.

World Health Organization. Healthy diet. 2023.

Resnicow K, Vaughan R. A chaotic view of behavior change: a quantum leap for health promotion. Health Psychol. 2006.